نحوه طرح دعوای مزاحمت و ممانعت از حق : چنانچه كسي مانع استفاده از حقوق قانوني‌تان در ملک شما شده است و به عبارت دیگر به شما اجازه نمي‌دهد كه به عنوان مثال از زمين كشاورزي يا ملک مسكوني خود استفاده كنيد، اما آن را در تصرف خود نگرفته باشد، ممانعت از حق کرده است و شما حق داريد نسبت به طرح اين دعوي در محاكم اقدام کنید.
یکی از دعاوي مطرح در محاكم قضايي، دعوي ممانعت از حق و تقاضاي رفع ممانعت از حق است.
ماده 159 قانون آیین دادرسی مدنی می‌گوید:
دعوای ممانعت از حق عبارت است از تقاضاي كسي كه رفع ممانعت از حق ارتفاق يا انتفاع خود را در ملک ديگري بخواهد.
چنانچه كسي مانع استفاده از حقوق قانوني‌تان در ملک شما شده است و به عبارت دیگر به شما اجازه نمي‌دهد كه به عنوان مثال از زمين كشاورزي يا ملک مسكوني خود استفاده كنيد، اما آن را در تصرف خود نگرفته باشد، ممانعت از حق کرده است و شما حق داريد نسبت به طرح اين دعوي در محاكم اقدام کنید.
مطابق قانون هیچ کس نمی‌تواند استفاده از حق خود را وسيله مزاحمت دیگران قرار دهد يا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده کند و استفاده از حق خود را عامل مزاحمت و تجاوز به حقوق دیگران قرار دهد.
تفاوت تصرف عدوانی و ممانعت از حق
باید به این نکته توجه داشت که در دعوي تصرف عدواني، ديگري علاوه بر ممانعت از حق شما در استفاده از زمين، آن را در تصرف خود نيز نگه داشته است اما در اين دعوي، فقط مانع استفاده از حق شما شده و آن را در تصرف نگرفته است.
لزوم سابقه تصرف و استفاده توسط خواهان
خواهان در دعوي ممانعت از حق بايد اثبات کند كه موضوع دعوا قبل از خارج شدن ملک از تصرف وي يا قبل از ممانعت يا مزاحمت، در تصرف و مورد استفاده وي بوده و بدون رضايت او يا از راهی غيرقانوني از تصرف وي خارج شده است.
در دعوي ممانعت از حق، ارایه سند مالكيت، دليل بر سابقه تصرف و استفاده از حق است؛ مگر آن كه طرف مقابل، سابقه تصرف و استفاده از حق خود را به طريق ديگري ثابت کند.
دادگاه در صورتي رأي به نفع خواهان صادر مي‌کند كه به طور مقتضي احراز كند كه خوانده، ملک را عدواناً تصرف کرده و مانع از حق استفاده خواهان شده یا در استفاده از این حق، مزاحمتی برای او ایجاد کرده است.
دعوي مزاحمت
قانونگذار در ماده 160 قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص دعواي مزاحمت می‌گوید: دعوای مزاحمت عبارت است از دعوايي كه به موجب آن متصرف مال غيرمنقول، درخواست جلوگيري از مزاحمت كسي را مطرح می‌کند كه نسبت به متصرفات او مزاحم است؛ بدون اين كه مال را از تصرف متصرف خارج كرده باشد.
نکات مشترک رفع تصرف عدواني، رفع مزاحمت يا ممانعت از حق
نکته مشترک در سه دعوای رفع تصرف عدواني، رفع مزاحمت يا ممانعت از حق، اثبات سابقه تصرف در گذشته است و نیز وجود سند مالكيت دليل بر اين امر (سابقه تصرف در گذشته) محسوب مي‌شود.
نكته مشترک ديگر در هر سه دعوي فوق، اثبات اين است كه موضوع دعوا بدون رضايت متصرف اصلی يا از راهی غيرقانوني، از تصرف وي خارج شده است.
نکاتی درباره دعوای مزاحمت
در صورتی که دعوای مزاحمت، منتهی به اختلاف در حقی که موجب مزاحمت شده است، نباشد، مدعی نمی‌تواند از منکر مزاحمت درخواست سوگند کند، مگر آنکه در دعوی مزاحمت، مدعی‌علیه ادعا کند ذی‌حق در عملی است که موجب مزاحمت شده است. در این صورت مدعی می‌تواند نسبت به آن امر درخواست سوگند کند.
به عنوان مثال
فردی علیه دیگری دعوی رفع مزاحمت اقامه می‌کند و مدعی است که خوانده مانع از این می‌شود که آب به مزرعه‌ام ببرم. خوانده نیز در پاسخ می‌گوید که نهر ملک اختصاصی و شخصی من است و خواهان حق بردن آب به مزرعه‌اش را ندارد. با این حال خواهان منکر می‌شود و مالکیت و اختصاصی بودن نهر خوانده را رد می‌کند و خود مدعی مالکیت نهر می‌شود.در چنین مواردی، منشأ دعوی رفع مزاحمت نسبت به مالکیت نهر است، در این صورت است که خوانده می‌تواند از خواهان رفع مزاحمت را درخواست کند که بر مالکیت خود نسبت به نهر سوگند یاد کند.
نحوه طرح دعوای مزاحمت و ممانعت از حق ،نحوه طرح دعوای مزاحمت و ممانعت از حق
