پس گرفتن رضایت در پرونده کیفری ، وقتی قصد دارید دعوایی را مطرح کنید اول بررسی کنید چه هزینه‌های زیادی را بر دوش شما خواهد گذاشت اما از هزینه ها که بگذریم طرفین باید برای اثبات ادعای خود وقت و اعصاب و روان خود را هم برای اثات آن بگذارند که این دغدغه مهمتر از پول و هزینه است لذا در این میان روش های زیادی وجود دارد که جلوی هزینه‌های مادی و معنوی گرفته شود. قانون چنین مواردی را نیز در این زمینه پیش‌بینی کرده است، جهت آشنایی با آنه با ما همراه شوید
ابتدای امر این مطلب را بدانید که دعواها در قانون به دو دسته تقسیم می‌شوند اول دعواهای قابل گذشت :شامل شکایاتی می شود که می توان گذشت کرد یعنی اینکه با رضایت شاکی پرونده مختومه شده و طرف مقابل شما پیگرد قانونی نمی شود و برای او قرار موقوفی تعقیب صادر می گردد
دوم : شامل دعواهایی است که نمی‌توان نادیده گرفت.
جرایم قابل گذشت
به جرائمی گفته می‌شود که صرفا جنبه خصوصي دارند یعنی اینکه با شکایت شاکی شروع می شود و با رضایت وی فرد خطا کار، مورد پیگرد قرار نمی‌گیرد. همچنین در این جرایم به محض اینکه شاکی اعلام گذشته کند، تعقیب متهم یا رسیدگی به پرونده متوقف می‌شود.
مثال : توهین، افترا، فحاشی، ..
جرائم غیر قابل گذشت
در جرایم غیرقابل گذشت این مساله برعکس است، یعنی شكايت يا گذشت شاكي تأثيري در تعقيب متهم ندارد و نماينده جامعه یعنی همان دادستان دست از سر متهم یا مجرم بر نمی‌دارد. البته در این مورد هم اعلام رضایت شاکی در رای اثر دارد اما باعث متوقف شدن رسیدگی نمی‌شود. جالب است بدانید که درهر دوی این جرایم موضوع صلح و سازش مطرح است.
وقتی جرم قابل گذشت باشد
گفتیم جرایم قابل گذشت آن‌هایی هستند که با گذشت شاکی مجرم دیگر تعقيب نمی‌شود یا رسیدگی و اجرای آن متوقف مي‌شود، و اگر کسی که می‌خواهد گذشت کند باید این را بداند که گذشت بايد با صراحت و بدون هيچ‌گونه قيد و شرطي باشد و در قانون به گذشتی که مشروط و معلق باشد ترتيب اثر داده نمی شود. یعنی اگر فرد حین رضایت دادن از مجرم تعهد بخواهد که دیگر این کار را انجام ندهد، دادسرا و دادگاه این رضایت را نمی‌پدیرند بلکه رضایت باید بدون قید و شرط باشد.
وقتی پای چند شاکی در میان باشد
گاهی پیش می‌آید که یک فرد چند شاکی دارد، در این مورد هر کدام که شکایت کنند تعقيب جزايي شروع مي‌شود یعنی حتی اگر یک نفر هم شکایت کند، متهم تحت تعقیب قرار می‌گیرد اما متهم برای رضایت باید دل همه را به دست بیاورد و همه كساني كه شكايت كرده‌اند باید رضایت دهند تا تعقیب متوقف شود. حالا اگر کسی که شاکی است فوت کند تکلیف چیست بايد توجه داشته باشید كه حق گذشت، در صورت فوت شاكي به ورثه او می‌رسد و در صورت گذشت همگي وراث است که تعقيب، رسيدگي يا اجراي مجازات از بین می‌رود.
وضعیت رضایت شاکی در جرایمی که قابل گذشته نیست
مواردی که در بالا مطرح شد وقتی بود که جرم جنبه خصوصی داشت یا همان قابل گذشت بود اما در صورتی که جرم از نظر قانون غیرقابل گذشت باشد آیا باز هم رضایت شاکی تاثیری دارد یا خیر
در جرائم غیر قابل گذشت دادستان رو در روی متهم یا مجرم قرار دارد و مکلف است که علیه او پرونده را به جریان بیندازد و تا زمانی که به نتيجه نهايي برسد، آن را پيگيري كند. بنابراين امكان صلح و سازش بين دادسرا و دادگاه با متهم وجود ندارد. اما از آنجایی که در این دعواها نیز شاکی خصوصی وجود دارد، اعلام رضایت و گذشت شاکی در تخفيف مجازات متهم مؤثر است.البته این تخفیف ممکن است قبل از صدور حكم قطعي یا پس از صدور این حكم اعمال شود.
مثال : اگر شما با فردی تصادف کنید و وی دجار صدمه بدنی شود مثلا دست یا پای او بشکند یا هر صدمه دیگر ی ببیند و شاکی در روند تحقیقات یا همان دادسرا نسبت به شما رضایت بدهد باز هم پرونده شما بسته نخواهد شد برای جنبه خصوصی قرار موقوفی صادر می شود ولی برای جنبه عمومی آن، پرونده برای مجازات به دادگاه جزایی ارسال خواهد شد
گذشت شاکی قبل از صدور غیر قطعی
بهتر است در ابتدا منظور از حکم و حکم غیر قطعی و قطعی را بدانیم حکم :وقتی مجرم در دادگاه جزایی به پرداخت جریمه یا حبس یا شلاق بابت جرمی که انجام داده است بشود یعنی علیه او حکم صادر شده است
حکم غیر قطعی : حکمی که توسط دادگاه جزایی صادر می شود قبل از ابلاغ و قبل از پایان وقت 20 روز اعتراض به تجدید غیر قطعی محسوب می شود
حکم قطعی : وقتی حکم صادره به طرفین ابلاغ بشود و وقت اعتراض آن تمام بشود و یا به ان اعتراض شود و در تجدید نظر هم حکم دادگاه قبلی تایید شود که قابل اجراباشد حکم قطعی گفته می شود
حال اگر قبل از قطعي شدن حكم شاكي رضايت بدهد و این مورد را نیز اعلام کند، مجرم باید درخواست تخفیف مجازات به دادگاه جزایی بدهد و دادگاه می‌تواند حکم را تغییر یا تخفیف دهد، مثلا اگر برای مجرم مجازات حبس را در نظر گرفته است،آن را به جزاي نقدي تبدیل كند. پس گرفتن رضایت در پرونده کیفری
رضایت پس از حکم قطعی و اجرای آن
فرض كنيم شخصي به اتهام سرقت تحت تعقيب قرار دارد و پس از رسيدگي، به تحمل يك سال حبس محكوم شده است اما پس از گذشت يك ماه از مدت حبس، موفق مي‌شود از شاكي رضايت بگیرد. براساس قانون در چنین مواردی یعنی زمانی که مجرم موفق به کسب رضایت از شاکی می‌شود، می‌تواند از دادگاهی که برایش این حکم را صادر کرده است تقاضای تخفیف کند. در اين صورت دادگاه به درخواست محكوم در وقت فوق‌العاده به این موضوع رسيدگي می‌کند در بیشتر موارد هم تخفیف را در مجازات مجرم و براساس قانون در نظر می‌گیرد.
برای نوشتن رضایت نامه بهتر است طرفین بدانند
در این‌باره بد نیست بدانید که
بعضی افراد تفاوت میان مسايل كيفري و مدني را نمی‌دانند و در صلح و سازش به آن توجه نمی‌کنند. این موضوع را با یک مثال روشن می‌کنیم. فرض کنید شخص (الف) شيشه اتومبيل شخص (ب) را با سنگ شكسته و کار به دادگاه و دادسرا رسیده است، حالا (ب) اعلام رضايت ميكند و مي‌گويد از (الف) شكايت كيفري ندارد. در این مورد باید توجه کنید که معلوم نیست شاکی اصلا خسارت را نمی‌خواهد یا حاضر از بعد از دریافت خسارت رضایت دهد،
و نکته دیگر اینکه
امکان دارد متهم بعد از رضایت شاکی، مدعی شود و به قول معروف دست پیش را می‌گیرد که پس نیفتد، لذا برای جلوگیری از بروزاین مشکل حتما در پایان برگه سازش قید کنید که ضما «آقاي/خانم…… نيز اعلام مي‌دارد كه او نيز از آقاي(شاکی)شكايتي نداشته و در اين پرونده ادعايي نسبت به يكديگر ندارند.» و هیچگونه ادای کیفری و مدنی از ایشان ندارم و هر دو زیر رضایت نامه را امضا کنید در سازش‌نامه حتما باید این موارد مشخص به‌طور كامل در متن سازش‌نامه آورده شود. پس گرفتن رضایت در پرونده کیفری
مهم است بدانید
بعد از سازش و گذشت نمی‌توانید از گذشت خود خود برگردید و دوباره تقاضاي تعقيب كنید چون پس از اعلام گذشت البته در جرایم قابل گذشت، دیگر ممکن نیست که تعقيب از سر گرفته شود.
نمونه سازش‌نامه
در انتها اگر قصد گذشت کردن و سازش را دارید باید چنین فرمی را پر و به دادسرا یا دادگاه ارایه کنید:
رياست محترم شعبه……
باسلام
احتراماً، اينجانب…… شاكي پرونده كلاسه……..كه تحت عنوان………(فحاشي و…) از آقاي/خانم……شكايت كرده بودم، با توجه به مذاكرات اصلاحي و وساطت ريش سفيدان محل، بدين‌وسيله منجزا (بدون هيچ قيد و شرطي) رضايت خود را اعلام مي‌كنم و هيچ‌گونه شكايتي از ايشان در امر كيفري ندارم.
امضا
نمونه درخواست تخفیف مجازات
رياست محترم دادگاه……
باسلام
احتراماً اينجانب………به موجب حكم قطعي شماره…………(حبس–جزاي نقدي–شلاق-…) محكوم شدم، با توجه به اعلام گذشت شاكي، به استناد ماده 277 قانون آيين دادرسي دادگاه‌هاي عمومي و انقلاب در امور كيفري تقاضاي تخفيف مجازات دارم. قبلاً از عنايتي كه خواهيد فرمود سپاسگزارم.
امضا
