انواع علم قاضی ، در ماده 211 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در تعريف علم قاضي آمده است: «علم قاضي عبارت از يقين حاصل از مستندات بين در امري است که نزد وي مطرح می‌شود. در مواردي که مستند حکم، علم قاضي است وي موظف است قرائن و امرات بين مستند علم خود را به طور صريح در حکم قيد کند.
انواع علم قاضی
روش‌هاي حصول علم قاضي به واقعه مجرمانه از حيث زمان و مکان ارتکاب جرم دو دسته است:
قسم اول
وقتي محقق است که علم قاضي در خارج از جلسات تحقيق و محاکمه کسب شود؛ به اين معني که قاضي قبل از طرح دعوا در محکمه، واقعه کيفري را شخصا ملاحظه کند.
قسم دوم
هنگامی محقق است که قاضي پس از ملاحظه طرح شکايت و دلايل، شواهد و قرائن اتهام و استماع مدافعات متهم و ادله و شواهد اتهام و با بررسي کامل محتويات پرونده و دلايل آنان و استماع اظهارات طرفين دعوا، عالم به صحت اسناد جرم به متهم يا عدم صحت آن شود.
در فقه اماميه از اطلاق قول مشهور فقها در باب حجيت علم قاضي و نيز از ظاهر بعضي کلمات ايشان و صراحت برخي ديگر چنين برداشت مي‌شود که علم قاضي اعم از اينکه در خارج از جلسه محاکمه تحصيل شود يا در جلسه محاکمه، داراي اعتبار و حجت است.
در تبصره ماده 211 قانون مجازات اسلامی جدید آمده است: «مواردي از قبيل نظريه کارشناس، معاينه محل، تحقيقات محلي، اظهارات مطلع، گزارش ضابطان و ساير قرائن و امارات که نوعا علم‌آور باشند می‌توانند مستند علم قاضي قرار گيرد. در هر حال مجرد علم استنباطي که نوعا موجب يقين قاضي نمی‌شود نمی‌تواند ملاک صدور حکم باشد.»
مفهوم علم قاضی
