ادله اثبات ربا خواری 

ادله اثبات ربا خواری :  ربا دهنده و گيرنده به 6 ماه تا 3 سال حبس محکوم مي‌شوند چه ربا دهنده و چه گيرنده و نيز شخصي که واسطه عمل رباست مجرم محسوب مي‌شوند و هر يک به شش ماه تا سه سال حبس و تا 74 ضربه شلاق و نيز جزاي نقدي معادل مال مورد ربا محکوم مي شوند و همچنين ربا گيرنده بايد مبلغ اضافه را به ربا دهنده بازگرداند…

[ps2id id=’b1′ target=”/]

ربا چیست

ادله اثبات ربا خواری ربا اصطلاحی در شریعت اسلامی است به معنی گرفتن یک مال در عوض پرداخت مالی از همان جنس است به‌طوری‌که میزان یکی زیادتر از دیگری باشد این عمل در دین یهود نیز حرام شناخته شده‌است به‌طوری‌که در قرآن خطاب به یهودیان زشت بودن ربا بازگو شده‌است.^[۲] قوانین موضوعه ایران هم ربا را جرم محسوب می‌کنند

تاریخچه ربا

ربا که تقریباً معادل واژه انگلیسی “usury” است اصطلاحی در قرآن است که به معنی سود ظالمانه در معامله یا تجارت است. ربا چندین بار در قرآن در سوره‌های بقره، آل عمران، نساء و روم به شدت مورد انتقاد قرار گرفته‌است و تنها گناهی است که از آن به عنوان “جنگ با خداً نام برده شده‌است.

ربا در اسلام

با اینکه مسلمانان همه متفق هستند که ربا در اسلام حرام است، تعریف دقیق ربا در بین مسلمانان مورد اتفاق نیست. در گذشته بیشتر دانشمندان اسلامی مانند مسیحیان هرگونه سود بر روی پول را معادل ربا می‌دانستند ولیکن بیشتر علمای اسلامی امروزه آن را معادل سود ظالمانه و نه هر نوع سودی می‌دانند. دانشمندان اسلامی همچنین در مورد اینکه آیا ربا حرام است یا مکروه با یکدیگر اختلاف دارند.

بیشتر دانشمندان اسلامی ربا را به دوگونه تقسیم می‌کنند:

• ربای نسیه (ربای قرضی): که در آن سود بر روی پول اخذ می‌شود.
• ربای فضل (ربای معاملی): مبادله هم‌زمان دو جنس با ارزش نابرابر. به عبارت دیگر؛ مبادله دو کالای همجنس مثل طلا با طلا

البته بايد توجه داشت که هر افزايش مبادله را چه در پول و چه در جنس ربا نمي‌گويند بلکه ربا در دو حالت متصور است:

[ps2id id=’b2′ target=”/]

 ربا در معاملات:

ربا در معاملات بدين صورت است که اگر خريد و فروش به صورت جنس به جنس باشد و هر دو جنس از يک نوع باشد به نوعي که مردم عادي آن را يک جنس تلقي کنند مثل برنج با برنج يا خرما با خرما و … و اين دو جنس از حيث وزن يکي باشند اضافه دريافتي ربا و حرام است.

– رباي قرضي:

اگر در قرض چه پول يا جنس- به اين نحو که پول يا جنسي را قرض کنند و قرار شود بعد از مدتي با اضافاتي آن را بپردازد اضافه پرداختي يا دريافتي را ربا گويند.

پرسش: ربا چه زماني محقق مي‌شود؟

پاسخ: برابر فقه و قانون تا زماني که وجه اضافي دريافت نشود ربا محقق نخواهد شد بنابراين صرف توافق به اينکه شخصي وجهي را در قبال وجه اضافي به کسي بدهد اين عمل جرم نبوده و ربا نيست ملاک اخذ وجه است.

پرسش: اگر کسي براي ربا گرفتن به رباخوار چکي بدهد چه وضعيتي پيش مي‌آيد؟

پاسخ: در صورتي که ثابت شود دارنده چک آن را به عنوان ربا دريافت کرده حق مطالبه وجه آن چک را نداشته و بايد به صادر کننده مسترد کند البته بايد توجه داشت تا زماني که وجه چک دريافت نشده است ربا محقق نمي‌شود.

پرسش: آيا در هر حالتي ربا دادن جرم است؟

پاسخ: همان طور که در بند بالا اشاره کرديم اگر دادن ربا در حال اضطرار باشد اين عمل براي ربا دهنده جرم نيست و همچنين اگر ربا بين پدر و فرزند و زن و شوهر باشد يا مسلمان از کافر ربا دريافت کند عمل آن ها از حيث قوانين کيفري جرم به حساب نمي‌آيد.

پرسش: اگر در قرارداد اجاره بين موجر و مستأجر توافق شود که در صورت تأخير در پرداخت اجاره بها مستاجر بايد مبلغي به عنوان خسارت بپردازد اين عمل از مصاديق ربا به حساب مي‌آيد؟

پاسخ: خير اين عمل ربا نيست به ويژه آنکه اين خسارت بر طبق شاخص بانک مرکزي باشد.

پرسش: در مورد جرم ربا آيا نياز به شاکي خصوصي است و اصولاً براي طرح دعوا به کدام مرجع قضايي بايد رجوع کرد؟

پاسخ: جرم ربا از جمله جرايم غير قابل گذشت است بنابراين جنبه عمومي آن برتر از جنبه خصوصي آن است و مقامات قضايي حتي بدون شکايت شاکي خصوصي مکلف به تعقيب و رسيدگي هستند و اصولاً براي رسيدگي به اين جرم در مبادي امر دادسراي عمومي و انقلاب محل دريافت ربا صلاحيت رسيدگي دارد.

پرسش: اگر ثابت شود ربا دهنده در حالت اضطرار مرتکب جرم ربا شده براي مطالبه ضرر و زيان ناشي از جرم بايد دادخواست بدهد؟

پاسخ: به نظر مي رسد که براي رد اضافه دريافتي به صاحب مال نياز به تقديم دادخواست نباشد و دادگاه حکم به رد وجه و مال اضافي به صاحب آن صادر خواهد کرد اما براي مطالبه ساير ضرر و زيان‌هاي ناشي از جرم مطابق اصول بايد دادخواست حقوقي تنظيم کرد.

[ps2id id=’b4′ target=”/]

مصادیق ربا

ربا به دو صورت ربا معاملاتی یا ربا قرضی وجود دارد.

ربا معاملاتی ربایی است که در آن دو جنس یکسان ولی با میزان متفاوت در برابر یکدیگر معامله می شوند. مثل آن که شخصی 1000کیلو برنج هاشمی را در مقابل 1500 کیلو از برنج هاشمی معامله کند.

شایع ترین نوع ربا، ربا قرضی است که عبارت است از اینکه شخصی مالی را به دیگری قرض دهد و در نهایت بیش از مقدار قرض داده شده از طرف مقابل پس بگیرد مثل آنکه شخص 10 میلیون تومان به دیگری قرض دهد ولی 15 میلیون تومان پس گیرد.

ربا دهنده کسی است که در ازا دریافت مبلغی پول حاضر به پرداخت سود یا ربا می شود.

ربا گیرنده کسی است که به دیگری پولی را قرض داده و مبلغی اضافه بر آنچه قرض داده است از طرف مقابل دریافت می کند. ادله اثبات ربا خواری

[ps2id id=’b3′ target=”/]

مجازات ربادهنده و ربا گیرنده

طبق قانون معاملات ربوی به علت نامشروع بودن جهت (علت) معامله باطل می باشند، علاوه بر آن ربا دهنده، رباگیرنده و واسطه جرم ربا هر سه به مجازات حبس به مدت 6 ماه تا 3 سال، تا 74 ضربه شلاق و پرداخت جزا نقدی به میزان مال مورد ربا محکوم خواهند شد.

قرارداد ربا اگر بین پدر و فرزند، زن و شوهر یا مسلمان از کافر منعقد شود مشمول مجازات نخواهد بود.

اگر شخص ربا دهنده مجبور به پرداخت ربا باشد مثل آن که شخصی فرزند مریضی داشته و برای معالجه فرزند خویش مجبور به قبول معامله ربوی و پرداخت ربا شود. این شخص به علت اضطرار در قبول معامله ربا مجازات نمی شود اما ربا گیرنده مجازات خواهد شد.

معاملات غیر ربوی

معاملاتی که برای سرمایه گذاری انجام شده و علاوه بر سود طرفین در زیان حاصله از سرمایه گذاری هم شریک می شوند ربوی محسوب نخواهد شد. هرچند که ممکن است شرطی ضمن این معاملات ذکر شود به این صورت که شخصی که عامل ضرر است باید خسارت شریک دیگر را جبران کند.

[ps2id id=’b5′ target=”/]

چگونه از ربا خوار شکایت کنیم؟

شکایت از ربا دهنده یا ربا گیرنده همچون سایر مجرمان باید در دادسرا عمومی محل وقوع جرم مطرح شود.

لازم به ذکر است که این جرم از جمله جرائم غیر قابل گذشت بوده در نتیجه برای پیگیری مرتکب آن نیاز به شاکی خصوصی نیست و دادستان می تواند خود راسا ربا دهنده یا ربا گیرنده را مورد تعقیب قرار دهد. همچنین اگر رسیدگی به جرم با شکایت شاکی خصوصی شروع شود با انصراف او از شکایت رسیدگی متوقف نخواهد شد. ادله اثبات ربا خواری

[ps2id id=’b6′ target=”/]

راه های اثبات ربا

برای اثبات این جرم می توانید از شهادت شهود یا مطلعین یا حتی از اسناد و مدارک دیگر استفاده کنید. اما اثبات این گونه جرائم دشوار بوده زیرا معمولا ربا گیرنده حاضر به امضا هیچگونه قراردادی نشده و از ربا دهنده چک یا سفته دریافت می کند تا در زمان سررسید بتواند با استفاده از چک یا سفته قانونی علیه ربا دهنده اقدام کند.

لازم به ذکر است که این جرم از جمله جرائم غیر قابل گذشت بوده در نتیجه برای پیگیری مرتکب آن نیاز به شاکی خصوصی نیست و دادستان می تواند خود راسا ربا دهنده یا ربا گیرنده را مورد تعقیب قرار دهد.